Vandaag, 22 augustus 2022, viert de wet op de patiëntenrechten haar 20e verjaardag. Helder Recht krijgt vaak vragen over patiëntenrechten. Speciaal voor die gelegenheid zetten we een vaak voorkomende vraag in de kijker.
Via de juridische helpdesk krijgen we vaak de vraag: “Wie kan er beslissen over de patiëntenrechten als mijn patiënt dat niet meer kan?”. Het antwoord hangt af van de situatie van de patiënt.
Zolang de patiënt wilsbekwaam is, beslist hij zelf over zijn patiëntenrechten. De behandelende arts oordeelt of de patiënt in staat is om zelfstandig te beslissen. Het is een feitelijke beoordeling.
Als de patiënt onder bewind over de persoon staat, dan kan de arts nog steeds oordelen dat de patiënt wilsbekwaam is.
In de praktijk levert dat vaak moeilijkheden op, daarom kan de bewindvoerder best betrokken worden bij de beslissing van de patiënt.
Meer info over het verschil tussen wilsbekwaamheid en handelingsbekwaamheid lees je op onze website in de fiche: wie bepaalt of je kan beslissen over je patiëntenrechten?
Als de patiënt volgens de arts niet meer wilsbekwaam is, dan beslist iemand anders over de patiëntenrechten.
De wet op de patiëntenrechten bepaalt wie er beslist.
Als de patiënt op voorhand een vertegenwoordiger heeft aangeduid, dan beslist de vertegenwoordiger. De arts kan de beslissing van de vertegenwoordiger normaal niet naast zich neerleggen.
Als de patiënt geen vertegenwoordiger heeft aangeduid en onder bewind staat, dan beslist zijn bewindvoerder.
Als de patiënt geen bewindvoerder heeft, dan beslist zijn echtgenoot of partner met wie hij samenwoont.
Als hij geen partner heeft, dan beslissen zijn meerderjarige kinderen.
Als hij geen kinderen heeft, dan beslissen zijn ouders.
Als hij geen ouders meer heeft, dan beslissen zijn meerderjarige broers of zussen.
Als hij geen broers of zussen heeft, dan beslist de zorgverlener zelf.
In bepaalde gevallen kan de arts afwijken van de beslissing van de partner, kinderen, ouders, broers of zussen. De arts kan een andere beslissing nemen als:
de gezondheid van de patiënt in gevaar is;
het een spoedgeval is en de wil van de cliënt of van de persoon die in zijn plaats beslist, niet duidelijk is;
er een conflict is tussen personen van dezelfde categorie.
Het is dus niet altijd gemakkelijk om te bepalen wie beslist over de patiëntenrechten van de patiënt als hij dat niet meer zelf kan.
Om het voor hulpverleners eenvoudiger te maken, hebben wij op onze website een handig schema.
Click op de afbeelding om meer te weten te komen over Creative commons